สามารถพิจารณาคอนแทคเลนส์หรือนวัตกรรมแก้ไขสายตา เช่น เลสิค แต่ควรปรึกษาจักษุแพทย์ก่อนตัดสินใจ

|
|
สามารถพิจารณาคอนแทคเลนส์หรือนวัตกรรมแก้ไขสายตา เช่น เลสิค แต่ควรปรึกษาจักษุแพทย์ก่อนตัดสินใจ
สายตายาว

ดวงตาเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้ในการมองเห็น แต่หลายคนอาจไม่รู้ว่าปัญหาตาแห้งที่พบกันบ่อย ไม่ได้เกิดจากน้ำตาขาดเพียงอย่างเดียว หากยังสัมพันธ์กับ ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน (Meibomian Gland Dysfunction หรือ MGD) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ดวงตาขาดความชุ่มชื้นโดยไม่รู้ตัว หากไม่ได้รับการรักษา อาจพัฒนาเป็นภาวะตาแห้งเรื้อรังและทำให้คุณภาพชีวิตลดลงอย่างมาก

ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันคืออะไร?

ต่อมไขมันเปลือกตา (Meibomian glands) เป็นต่อมเล็ก ๆ เรียงอยู่บริเวณขอบเปลือกตาด้านบนและด้านล่าง มีหน้าที่ผลิตชั้นไขมันเคลือบอยู่บนผิวน้ำตาเพื่อป้องกันการระเหย หากต่อมเหล่านี้อุดตันหรือติดขัด จะทำให้ไขมันออกมาไม่เพียงพอหรือคุณภาพไม่ดี ส่งผลให้น้ำตาระเหยเร็วและเกิดอาการ ตาแห้ง

อาการที่บ่งบอกว่าต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

อาการที่บ่งบอกว่าต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

แม้อาการจะคล้ายกับตาแห้งทั่วไป แต่ MGD มักมีสัญญาณเฉพาะที่ควรสังเกต ได้แก่

  • รู้สึกแห้งตา แสบตา หรือเหมือนมีฝุ่นผงในตา
  • ตามัวเป็นพัก ๆ โดยเฉพาะเวลาใช้สายตานาน ๆ เช่น อ่านหนังสือ ใช้คอมพิวเตอร์
  • ตาแดง ระคายเคือง
  • มีน้ำตาไหลมากผิดปกติ ซึ่งเกิดจากกลไกชดเชยของร่างกาย
  • หนังตาหรือขอบเปลือกตาบวมแดง กดเจ็บ
  • มีสะเก็ดหรือตกขาวเกาะที่ขอบตา
  • สัญญาณเหล่านี้หากเกิดบ่อย ควรรีบพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยก่อนที่จะรุนแรงจนเป็น ตาแห้งเรื้อรัง

    สาเหตุที่ทำให้ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

    ปัจจัยหลายอย่างสามารถกระตุ้นให้ต่อมไขมันอุดตันและทำงานผิดปกติ ได้แก่

  • อายุที่มากขึ้น ต่อมไขมันเสื่อมคุณภาพ ทำให้ผลิตไขมันได้น้อยลง

  • ใช้สายตานานเกินไป เช่น จ้องหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือสมาร์ตโฟนนาน ๆ ทำให้กะพริบตาน้อย

  • การใส่คอนแทคเลนส์ต่อเนื่อง ทำให้ผิวดวงตาและต่อมไขมันเปลี่ยนแปลง

  • สิ่งแวดล้อม อากาศแห้ง แอร์แรง หรือฝุ่นควัน

  • โรคประจำตัว เช่น โรซาเซีย (Rosacea), เบาหวาน หรือการอักเสบเรื้อรังของเปลือกตา

  • การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันบางกลุ่ม ยากลุ่ม isotretinoin รักษาสิว

    การวินิจฉัยต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

    แพทย์จะตรวจดูเปลือกตาและคุณภาพของชั้นน้ำตาด้วยเครื่องมือเฉพาะ เช่น

  • การกดต่อมไขมัน เพื่อตรวจสอบปริมาณและคุณภาพไขมันที่ไหลออกมา

  • Meibography การถ่ายภาพต่อมไขมันเพื่อดูว่ามีการเสื่อมสภาพหรืออุดตันหรือไม่

  • Tear film break-up time (TBUT) ตรวจว่าน้ำตาแห้งเร็วเพียงใด

  • Osmolarity test ประเมินความเข้มข้นของน้ำตา

    ผลตรวจเหล่านี้ช่วยให้แพทย์แยกความแตกต่างระหว่าง ตาแห้งจากการขาดน้ำตา กับ ตาแห้งจากต่อมไขมันผิดปกติ ซึ่งแนวทางการรักษาต่างกัน

    วิธีรักษาต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

    การรักษาขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรง โดยมีแนวทางดังนี้

    1. การดูแลด้วยตนเอง

  • ประคบอุ่นที่เปลือกตาอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เพื่อทำให้ไขมันที่อุดตันละลาย
  • นวดเปลือกตาหลังประคบ เพื่อช่วยให้ไขมันไหลออกมา
  • รักษาความสะอาดเปลือกตา หมั่นล้างด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่ปลอดภัย
  • พักสายตาและกะพริบตาบ่อย ๆ ขณะใช้คอมพิวเตอร์
  • 2. การใช้ยาหรือหยอดตา

  • น้ำตาเทียมเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น (อ่านเพิ่มเติม : วิธีหยอดตาที่ถูกต้อง)
  • ยาปฏิชีวนะชนิดหยอดหรือตามแพทย์สั่ง กรณีมีการติดเชื้อร่วม
  • ยาต้านการอักเสบ เช่น สเตียรอยด์ในบางราย
  • 3. การรักษาด้วยเครื่องมือทางการแพทย์

  • LipiFlow® Thermal Pulsation เครื่องมือที่ใช้ความร้อนและการนวดกดต่อมไขมันเพื่อเปิดท่อ
  • Intense Pulsed Light (IPL) แสงพลังงานสูงช่วยลดการอักเสบและกระตุ้นต่อมไขมัน
  • BlephEx® Treatment ทำความสะอาดขอบเปลือกตาด้วยอุปกรณ์เฉพาะ
  • วิธีป้องกันภาวะต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

    เพื่อปกป้องดวงตาและลดความเสี่ยงการเกิด MGD ควรใส่ใจการดูแลดวงตาในชีวิตประจำวัน เช่น

  • หลีกเลี่ยงการจ้องจอเป็นเวลานาน ควรใช้หลัก 20-20-20 (ทุก 20 นาที มองไปที่วัตถุไกล 20 ฟุต อย่างน้อย 20 วินาที)
  • เลือกใช้แว่นกันแดดที่มี UV protection เพื่อลดการระคายเคือง
  • งดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงควันบุหรี่
  • ควบคุมโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
  • ดื่มน้ำเพียงพอและรับประทานอาหารที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3 เช่น ปลาแซลมอน เมล็ดแฟลกซ์
  • การดูแลอย่างต่อเนื่องจะช่วยให้ต่อมไขมันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดอาการตาแห้ง และป้องกันการเสื่อมของดวงตาในระยะยาว

    สรุป

    ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยของภาวะตาแห้งโดยไม่รู้ตัว หากปล่อยทิ้งไว้อาจรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการมองเห็น การรู้ทันอาการ สาเหตุ และเข้ารับการตรวจรักษาอย่างเหมาะสมจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนในอนาคต หากคุณกำลังมีอาการตาแห้ง ระคายเคือง หรือมองมัวเป็นช่วง ๆ ควรรีบปรึกษาจักษุแพทย์ เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้องค่ะ

      ดวงตาของคุณมีเพียงคู่เดียว ควรเลือกวิธีแก้ไขที่เหมาะสมและปลอดภัยที่สุด

      Prodpran LASIK โดยหมอปู คือหนึ่งในตัวเลือกที่คุณควรนัดตรวจอย่างยิ่ง เราพร้อมดูแลดวงตาของคุณ พร้อมเทคโนโลยีวิเคราะห์การมองเห็นอย่างละเอียด

      นัดตรวจดวงตากับจักษุแพทย์เฉพาะทาง พร้อมคำแนะนำเฉพาะบุคคล

    คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน

    Q1 : ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตันทำให้ตาแห้งจริงไหม?

    ใช่ค่ะ เพราะไขมันที่เคลือบผิวน้ำตาลดลง ทำให้น้ำตาระเหยเร็ว ดวงตาจึงแห้งได้ง่าย

    Q2 : อาการต่างจากตาแห้งทั่วไปอย่างไร?

    ตาแห้งทั่วไปเกิดจากการผลิตน้ำตาน้อย แต่ต่อมไขมันอุดตันจะทำให้น้ำตาไม่สมดุล ระเหยเร็ว และมักมีอาการแดงหรือกดเจ็บที่เปลือกตาร่วมด้วย

    Q3 : สามารถหายขาดได้หรือไม่?

    ไม่สามารถหายขาดได้ 100% แต่สามารถควบคุมอาการให้น้อยลงได้ด้วยการรักษาและดูแลต่อเนื่อง

    Q4 : ควรประคบอุ่นนานแค่ไหนต่อครั้ง?

    โดยทั่วไปแนะนำให้ประคบอุ่นประมาณ 10–15 นาที วันละ 2 ครั้ง เพื่อให้ไขมันละลายและไหลออกได้ดี

    Q5 : ใช้น้ำตาเทียมอย่างเดียวเพียงพอไหม?

    ไม่เพียงพอในระยะยาว น้ำตาเทียมช่วยบรรเทา แต่ควรร่วมกับการประคบอุ่นและการดูแลเปลือกตา

    Q6 : ใครมีความเสี่ยงมากกว่าคนอื่น?

    ผู้ที่มีอายุมาก คนใส่คอนแทคเลนส์บ่อย ผู้ป่วยโรคผิวหนังอักเสบ โรซาเซีย และผู้ที่ใช้สายตานาน ๆ เช่น คนทำงานหน้าคอมพิวเตอร์ค่ะ

    Q7 : สามารถป้องกันไม่ให้ต่อมไขมันเปลือกตาอุดตัน กลับมาเป็นซ้ำได้หรือไม่?

    สามารถลดโอกาสการกลับมาเป็นซ้ำได้ด้วยการประคบอุ่นสม่ำเสมอ รักษาความสะอาดเปลือกตา และปรับพฤติกรรมการใช้สายตาอย่างเหมาะสม

    แชร์บทความ