- 05/08/2025
ต้อลม เป็นโรคตาที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในผู้ที่ต้องอยู่กลางแจ้งเป็นประจำ แม้จะไม่อันตรายถึงขั้นสูญเสียการมองเห็น แต่ก็สร้างความรำคาญและกระทบต่อคุณภาพชีวิตได้ไม่น้อย บทความนี้หมอปูจะมาสรุปให้ครบว่า ต้อลมเกิดจากอะไร อาการเริ่มต้นเป็นอย่างไร รักษายังไง และมีข้อควรระวังอะไรบ้าง
ต้อลมคืออะไร?
ต้อลม (Pinguecula) เป็นภาวะที่เยื่อบุตาขาวเกิดการเสื่อมและหนาตัวขึ้นจากการระคายเคืองเรื้อรัง ทำให้เกิดเป็นเนื้อเยื่อสีขาวหรือเหลืองนูนเล็กน้อย บริเวณเยื่อบุตาขาวใกล้ ๆ กระจกตา หากไม่ดูแล อาจลุกลามกลายเป็น ต้อเนื้อ ซึ่งรุกล้ำเข้าตาดำและส่งผลต่อการมองเห็น
ต้อลมต่างจากต้อเนื้ออย่างไร?
ต้อลม (Pinguecula) เป็นก้อนนูนสีขาว/เหลืองอยู่บริเวณเยื่อบุตาขาว ไม่ลุกลามเข้าตาดำ
ส่วนต้อเนื้อ (Pterygium) คือการที่เนื้อต้อลมเจริญเข้ากระจกตา อาจรบกวนการมองเห็น และต้องพิจารณาผ่าตัดในบางรายถ้ามีขนาดใหญ่
ต้อลมอาการเริ่มต้นเป็นอย่างไร?
อาการของต้อลมในช่วงเริ่มต้น มักจะไม่รุนแรง ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักสังเกตเห็นความผิดปกติจากภายนอกก่อน โดยอาการทั่วไป ได้แก่
อาการเหล่านี้มักเป็นมากขึ้นเมื่อเจอแดด ลมหรือฝุ่นโดยตรง
สาเหตุของต้อลม เกิดจากอะไร?
ปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดต้อลม ได้แก่
หมอปูอธิบายว่า ต้อลมเป็นการตอบสนองของดวงตาต่อการระคายเคืองเรื้อรัง ไม่ใช่การติดเชื้อหรือโรคติดต่อแต่อย่างใด
วิธีป้องกันไม่ให้เป็นต้อลม
แม้ต้อลมจะไม่อันตราย แต่สามารถป้องกันได้ง่าย ๆ ดังนี้
โรคต้อลมรักษายังไง?
ไม่มีอาการหรืออักเสบเล็กน้อย
มีอาการอักเสบ
เนื้อต้อขนาดใหญ่หรือรบกวนการมองเห็น
ต้อลมกลับมาเป็นซ้ำได้ไหม?
แม้จะรักษาแล้ว ต้อลมสามารถกลับมาเป็นซ้ำได้ หากยังมีพฤติกรรมหรือสิ่งแวดล้อมที่กระตุ้น เช่น แสงแดด ฝุ่น ควัน หรือไม่ใส่แว่นกันลม การดูแลดวงตาอย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งสำคัญ
เป็นต้อลมสามารถเลสิคทำได้ไหม?
เลสิค สามารถทำได้ในคนที่มีต้อลม แต่ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของจักษุแพทย์ หากต้อลมไม่มีอาการอักเสบ ก็ไม่มีข้อห้ามในการทำเลสิคค่ะ แต่หากมีการอักเสบต้องรักษาให้หายก่อน เพื่อความปลอดภัยของการผ่าตัด
สรุป ต้อลมอาจดูเล็กน้อยแต่อย่ามองข้าม
แม้ต้อลมจะไม่ใช่โรคตาที่อันตรายถึงขั้นทำให้ตาบอด แต่หากละเลยโดยไม่ป้องกันหรือดูแลอย่างเหมาะสม ก็อาจลุกลามจนรบกวนการมองเห็นได้ โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ ซึ่งมักมีอาการตาแห้งและไวต่อแสงมากกว่าปกติ
หากเริ่มรู้สึกระคายเคืองตา มีเนื้อนูนขาว ๆ ที่ตาขาว หรือมีอาการแสบตาซ้ำ ๆ อย่ารอให้ลุกลาม... ปรึกษาจักษุแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและรักษาอย่างเหมาะสมก่อนสายเกินไป ได้ที่ หมอปู โปรดปรานเลสิค
นัดตรวจดวงตากับจักษุแพทย์เฉพาะทาง เพื่อดูว่าคุณเหมาะกับเลสิคหรือไม่ พร้อมคำแนะนำเฉพาะบุคคล
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับต้อลม
Q1 : ต้อลมห้ามกินอะไร?
แม้ไม่มีอาหารที่ทำให้เกิดต้อลมโดยตรง แต่หากมีอาการอักเสบควรเลี่ยง:
แนะนำให้เพิ่มอาหารที่มีวิตามิน A, C, และ Omega-3 เพื่อบำรุงดวงตา เช่น แครอท ผักใบเขียว ปลาทะเล
Q2 : ต้อลมใส่คอนแทคเลนส์ได้ไหม?
หมอปูแนะนำว่า ถ้าต้อลมยังไม่มีอาการอักเสบรุนแรง อาจสามารถใส่คอนแทคเลนส์ได้เป็นครั้งคราว แต่ไม่ควรใส่นานเกินไป และต้องดูแลความสะอาดอย่างเคร่งครัด แต่หากมีอาการอักเสบ เช่น ตาแดง เคืองตา น้ำตาไหล ควรงดใส่คอนแทคเลนส์ทันที เพราะจะยิ่งกระตุ้นให้ต้อลมรุนแรงขึ้น
Q3 : ต้อลมสามารถหายเองได้ไหม?
ต้อลมไม่สามารถ “หายไปเอง” ได้ในทางกายภาพ เนื้อเยื่อที่เกิดขึ้นจะยังคงอยู่ แต่ถ้าไม่มีการอักเสบ อาการต่าง ๆ เช่น เคือง แสบตา หรือตาแดง อาจ ทุเลาได้เอง ด้วยการพักสายตา หลีกเลี่ยงแดด ลม และใช้ น้ำตาเทียม บรรเทาอาการ ถ้าต้อลมอักเสบซ้ำ ๆ หรือขยายขนาดมากขึ้น ควรพบแพทย์เพื่อติดตามอาการค่ะ
Q4 : ถ้าปล่อยต้อลมไว้ ไม่รักษา จะเป็นอะไรไหม?
ต้อลมมักไม่รุนแรงและไม่ทำให้ตาบอด แต่หากปล่อยไว้นาน:
Q5 : ต้อลมทำให้สายตาเบลอหรือมองไม่ชัดได้ไหม?
ต้อลมโดยทั่วไป ไม่ทำให้สายตาพร่ามัว ยกเว้นกรณีที่เนื้อต้อขยายใหญ่จนใกล้ตาดำ หรือมีอาการอักเสบรุนแรงที่รบกวนการมองเห็น ถ้ารู้สึกมองไม่ชัด ควรตรวจเพิ่มเติมว่าไม่ได้มีโรคตาอื่นร่วม เช่น ต้อกระจก หรือปัญหาทางกระจกตา
Q6 : ต้อลมเกี่ยวข้องกับอายุหรือไม่?
มีส่วนเกี่ยวข้องบางประการ โดยเฉพาะในคนที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป ซึ่งดวงตามักแห้งง่าย แพ้แสง หรือเสื่อมตามวัย ส่งผลให้เยื่อบุตาขาวระคายเคืองง่ายขึ้น และเสี่ยงต่อการเกิดต้อลมมากกว่าคนหนุ่มสาว
Q7 : ต้อลมในเด็กและวัยรุ่นพบได้ไหม?
แม้จะพบได้น้อย แต่ต้อลมก็สามารถเกิดในเด็กและวัยรุ่นได้ โดยเฉพาะในกลุ่มที่ทำกิจกรรมกลางแจ้ง เล่นกีฬา หรือใช้สายตาในแสงแดดโดยไม่สวมแว่น
Q8 : ถ้ามีต้อลม จำเป็นต้องหยุดใช้สายตาหรือพักงานไหม?
ถ้าต้อลมไม่อักเสบ ก็ไม่จำเป็นต้องหยุดงานหรือหยุดใช้สายตา เพียงแค่
แต่ถ้ามีอาการระคายเคืองมาก แนะนำให้พักสายตาชั่วคราว และพบแพทย์เพื่อตรวจเช็ก
Q9 : มีวิธีธรรมชาติหรือสมุนไพรอะไรช่วยลดต้อลมได้ไหม?
ยังไม่มีวิธีธรรมชาติหรือสมุนไพรใดที่ พิสูจน์ทางการแพทย์ ว่ารักษาหรือทำให้ต้อลมหายไปได้ บางคนอาจใช้น้ำว่านหางจระเข้ หรือน้ำมันสมุนไพรหยอดตา ซึ่งอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือระคายเคืองมากกว่าเดิม หมอปูแนะนำว่า ถ้าจะใช้อะไรกับดวงตา ควรเป็นผลิตภัณฑ์ที่ผ่าน อย. และได้รับคำแนะนำจากจักษุแพทย์เท่านั้นค่ะ
